Venues: Amgueddfa Wrecsam

Mae Amgueddfa Wrecsam yn adrodd stori Wrecsam a’r ardal gyfagos drwy arddangosfeydd rhyngweithiol a chyfeillgar i deuluoedd.

Nôl i’r Ysgol | Oriel 3

O Chwefror 17eg 2020

Mae arddangosfa ddiweddaraf Amgueddfa Wrecsam, Nôl i’r Ysgol, yn cofnodi sut mae ysgolion lleol wedi newid dros y ddwy ganrif ddiwethaf drwy atgofion, cofroddion, archifau a hen ffotograffau.

Mae’n dathlu un o’r cyfnodau bywyd hynny rydym ni i gyd yn mynd drwyddo – dyddiau gorau ein bywyd, y carchar yr oeddem i gyd am ei ddianc, dechreuad ffrindiau oes a ffynhonnell atgofion melys a straeon doniol – gydag athrawon ysbrydoledig neu athrawon yr oeddent am eu profi’n anghywir.

Mae’r arddangosfa yn cynnwys:

  • Arteffactau hanesyddol a deunydd archifol yn ymwneud ag ysgolion lleol o fewn y ddau gan mlynedd diwethaf, o gasgliad yr amgueddfa ac eitemau ar log gan aelodau o’r gymuned
  • Cyfres o recordiadau hanesyddol am fywyd fel athro ac fel disgybl yn St David’s, Cartfle, Grove Park Boys, Grove Park Girls, yr ysgolion preswyl a’r ysgolion cyfrwng Cymraeg cyntaf.
  • Cyflwyniad o’r casgliad o luniau ysgolion a gafwyd gan sesiynau apêl am luniau’r amgueddfa yn Wrecsam, Y Waun, Rhiwabon, Brynteg ac Owrtyn.
  • Man gwisg ffansi
  • Trywydd gweithgareddau plant, gan gynnwys ymarfer ‘Drill’ Ysgol Breswyl. Cadwch yn heini! Yn addas i oedolion hefyd.

Dros y misoedd nesaf, bydd ymwelwyr i’r arddangosfa yn gallu mwynhau atgofion o’r ysgol sy’n cael eu casglu a’u recordio gan wirfoddolwyr prosiect hanes llafar Calon FM, School Days: Stories from the Schoolyard. Bydd y recordiadau yn sail i chwe rhaglen ar hanes ysgolion Wrecsam. Mae staff yr amgueddfa yn recriwtio gwirfoddolwyr o hyd i helpu gyda’r prosiect.

Nôl i’r Ysgol! | Oriel 3

Arddangosfa newydd yn Amgueddfa ac Archifdy Bwrdeistref Sirol Wrecsam

Mae arddangosfa ddiweddaraf Amgueddfa Wrecsam, Nôl i’r Ysgol, yn cofnodi sut mae ysgolion lleol wedi newid dros y ddwy ganrif ddiwethaf drwy atgofion, cofroddion, archifau a hen ffotograffau.

Mae’n dathlu un o’r cyfnodau bywyd hynny rydym ni i gyd yn mynd drwyddo – dyddiau gorau ein bywyd, y carchar yr oeddem i gyd am ei ddianc, dechreuad ffrindiau oes a ffynhonnell atgofion melys a straeon doniol – gydag athrawon ysbrydoledig neu athrawon yr oeddent am eu profi’n anghywir.

Mae’r arddangosfa yn cynnwys:

  • Arteffactau hanesyddol a deunydd archifol yn ymwneud ag ysgolion lleol o fewn y ddau gan mlynedd diwethaf, o gasgliad yr amgueddfa ac eitemau ar log gan aelodau o’r gymuned
  • Cyfres o recordiadau hanesyddol am fywyd fel athro ac fel disgybl yn St David’s, Cartfle, Grove Park Boys, Grove Park Girls, yr ysgolion preswyl a’r ysgolion cyfrwng Cymraeg cyntaf.
  • Cyflwyniad o’r casgliad o luniau ysgolion a gafwyd gan sesiynau apêl am luniau’r amgueddfa yn Wrecsam, Y Waun, Rhiwabon, Brynteg ac Owrtyn.
  • Man gwisg ffansi
  • Trywydd gweithgareddau plant, gan gynnwys ymarfer ‘Drill’ Ysgol Breswyl. Cadwch yn heini! Yn addas i oedolion hefyd.

Dros y misoedd nesaf, bydd ymwelwyr i’r arddangosfa yn gallu mwynhau atgofion o’r ysgol sy’n cael eu casglu a’u recordio gan wirfoddolwyr prosiect hanes llafar Calon FM, School Days: Stories from the Schoolyard. Bydd y recordiadau yn sail i chwe rhaglen ar hanes ysgolion Wrecsam. Mae staff yr amgueddfa yn recriwtio gwirfoddolwyr o hyd i helpu gyda’r prosiect.

Agorodd yr arddangosfa ar 17 Chwefror, a bydd ar agor nes 20 Mehefin, 2020.
Am ragor o wybodaeth, ffoniwch 01978 297 460 neu dilynwch yr Amgueddfa ar facebook.

Lawrlwytho:

Aelodau Yn Unig: Agor y Drysau i Gymdeithasau Cudd Wrecsam | Oriel 1

Mae clybiau a chymdeithasau wedi bod yn rhan o fywyd yn Wrecsam ac ar draws y sir ers y ddeunawfed ganrif. Mae hanes y grwpiau hyn wedi eu cynnwys mewn arddangosfa newydd ym mhrif oriel Amgueddfa Wrecsam, Aelodau Yn Unig: Agor y Drysau i Gymdeithasau Cudd.

Set o ‘naw teclyn’ y saer rhydd, a ddefnyddiwyd mewn seremonïau gan swyddogion Cyfrinfa Gredington, Rhiwabon [WREMA 2019.21.1]

Mae dynion a merched, ar wahân neu gyda’i gilydd, wedi dod ynghyd i ffurfio cymdeithasau er mwyn amddiffyn eu hunain neu eu cymunedau, cyflawni gwaith da, ymgysylltu mewn gwaith dyngarol a mwynhau cwmni ei gilydd am ganrifoedd. Dau gan mlynedd yn ôl, roedd unrhyw fath o ddigwyddiadau torfol yn cael eu hystyried mewn modd drwgdybus gan y wladwriaeth, ac roedd rhaid i nifer o grwpiau gadw proffil isel neu guddio eu gwir fwriadau, gan ofn y gyfraith. Arweiniodd hyn at gymdeithasau ‘cudd’. Mae’r arddangosfa hwn yn agor y drysau ar y byd ‘cudd’ hwn.

Banner Clwb Wrecsam, Ffederasiwn Cenedlaethol Clybiau Busnes a Merched Proffesiynol, tua 1968 [WREMA 94.14]

Mae’r arddangosfa, a grëwyd gyda chymorth gwirfoddolwyr a chefnogwyr Treftadaeth Wrecsam, yn cynnwys gwrthrychau ac archifau hanesyddol mewn perthynas â:

  • Loyal Order of Ancient Shepherds
  • Ancient Order of Foresters
  • Independent Order of Oddfellows
  • Y Seiri Rhyddion
  • Royal Antediluvian Order of Buffaloes
  • Y Rotari
  • Cymdeithas Merched Busnes a Phroffesiynol Cenedlaethol
  • Y Soroptimyddion ac eraill.

Mae’r arddangosfa wedi cael ei greu gyda chymorth Mike Edwardson, Toni Robbins ac Alan Jones. Maent wedi cynorthwyo i ddewis gwrthrychau ac ymchwilio’r casgliad, sydd wedi eu greu gan gyfraniadau gan aelodau o’r grwpiau lleol hyn neu eu disgynyddion. Ychydig iawn o’r gwrthrychau hyn sydd wedi cael eu harddangos o’r blaen, ac nid yw nifer o’r gwrthrychau wedi cael eu harddangos yn gyhoeddus yng Nghymru erioed.
Mae’r arddangosfa ar ddangos ym mhrif oriel Amgueddfa Wrecsam.

Pel-droed Am Byth!

Cyflwyno hanes pêl-droed yng Nghymru a Chymru ar y maes pêl-droed Arddangosfa yng nghartref Casgliad Pêl-droed Cymru yn Wrecsam — cartref ysbrydol pêl-droed Cymru

Addas ar gyfer pawb.

Pris tocyn: am ddim.

Cyswllt Amgueddfa Wrecsam ar 01978 297460 neu ebost museum@wrexham.gov.uk.

Pêl-droed am byth! Cyflwyno Stori Pêl-droed yng Nghymru a Chymru mewn Pêl-droed | Oriel 3

12/07/2019 – 11/01/2020

Pêl-droed am byth! Cyflwyno Stori Pêl-droed yng Nghymru a Chymru mewn Pêl-droed yw’r arddangosfa ddiweddaraf wedi’i ysbrydoli gan Gasgliad Pêl-droed Cymru i’w agor yn Amgueddfa ac Archifau Bwrdeistref Sirol Wrecsam.

Mae’r arddangosfa yn tynnu sylw at hanes cyffrous pêl-droed Cymru trwy ei gysylltiadau â’r Rhyfel Byd Cyntaf, Trychineb Pwll Glo Aberfan, heriau teithio tramor, Gemau Olympaidd Paris 1924, cychwyn ffeministiaeth, anabledd a chwaraeon, pwysigrwydd un stryd arbennig yn Abertawe a man cychwyn y gêm yn nhref Wrecsam a phentref Rhiwabon.

Mae’r arddangosfa yn cynnwys gwrthrychau a deunyddiau archifol o Gasgliad Pêl-droed Cymru a ddewiswyd gan ddau guradur gwadd, y ddau yn gefnogwyr selog o’r gêm. Mae’r casgliad yn ymddangos mewn cyfres o arddangosfeydd â themâu: Gemau Rhyngwladol Cartref, Sêr a Chymeriadau, Ewrop a’r Byd, Clwb a Gwlad a holl agweddau o’r Gêm gan gynnwys:

  • Crys Rhif 9 Trevor Ford a wisgodd yn erbyn yr Alban, 1955
  • Crys Len Davies o daith tramor cyntaf Cymru, 1929
  • Crys Aaron Ramsey o’r gêm yn erbyn Estonia, 2009
  • Rhaglen Gêm o ‘frwydr Wrecsam’ yn erbyn Awstria, 1955
  • Rhwymyn braich capten gan Ryan Giggs, ei gêm ryngwladol olaf
  • Esgid ‘aur’ a ddyfarnwyd i John Charles
  • A’r fedal a ddyfarnwyd i Moses Russell am fod yn rhan o’r tîm buddugol wnaeth guro Lloegr, yr Alban ac Iwerddon ym Mhencampwriaeth y Cenhedloedd Cartref 1923-24.

Yn ogystal â’r arddangosfeydd hyn mae cyfle i ymwelwyr

  • Fwynhau ffilm yn yr archif gemau pêl-droed hanesyddol diolch i British Pathé Ltd.
  • Dewis eu hoff dîm i gynrychioli ein gwlad
  • Gosod gôl geidwaid Cymru yn nhrefn eu mawredd
  • Dadlau safleoedd ergydwyr gorau Cymru erioed
  • Rhoi cynnig ar wisgo cit pêl-droed o’r 19eg ganrif
  • A gwneud caneuon pêl-droed eu hunain i fyny.

Mae Pêl-droed am byth! i’w weld o ddydd Gwener, 12 Gorffennaf 2019 tan ddydd Sadwrn, 11 Ionawr 2020.

 

Poster Pêl-droed yng Nghymru | Football in Wales poster

Rhyfeloedd Angof: Y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig O Gwmpas Y Byd | Oriel 2

8.11.2019 – 20.11.2020

Nododd Wrecsam Sul y Cofio a Diwrnod y Cadoediad yn 2019 gydag arddangosfa newydd yn amgueddfa’r fwrdeistref sirol ar Stryt Y Rhaglaw: Rhyfeloedd Angof : Y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig o Gwmpas y Byd.

Dros y pum mlynedd diwethaf, mae coffadwriaethau wedi canolbwyntio’n bennaf ar y Rhyfel Byd Cyntaf, ond dros y canrifoedd roedd y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig, a fu’n recriwtio’n drwm ledled gogledd Cymru ac a oedd wedi’u lleoli yn Wrecsam, yn cael eu galw i frwydro mewn rhyfeloedd ym mhob cwr o’r byd.  Aeth milwyr o ogledd Cymru i ymladd yn Affrica, America, Asia ac Ewrop.

Mae nifer o’r rhyfeloedd hyn yn droednodiadau mewn llyfrau hanes ac yn aml mae eu cofebion a welir ar ein strydoedd ac yn ein heglwysi yn cael eu hanwybyddu neu eu hanghofio’n llwyr hyd yn oed. Fodd bynnag, mae’r rhyfeloedd hyn yn cael eu cofio mewn gwledydd eraill ac mae’r arddangosfa hon yn tynnu sylw at yr hanes byd-eang hwn sy’n rhan o hanes Wrecsam a Chymru.

Dyma rai o uchafbwyntiau’r arddangosfa:

  • Medalau ymgyrchoedd Rhyfel y Crimea, Rhyfel De Affrica a’r Rhyfelgyrch Rhyngwladol i Pecin yn 1900.
  • Llythyr am Florence Nightingale
  • Arfau traddodiadol o dalaith ar ffin ogledd-orllewinol yr Ymerodraeth Indiaidd
  • Lifrai Milwr Prydeinig o reng arall o’r 19eg ganrif
  • Cap herwfilwr comiwnyddol Tsieineaidd o Argyfwng Malaya.
  • Llyfr braslunio o’r ymfyddiniad yn Bosnia-Herzegovina

Agorodd yr arddangosfa ar 8 Tachwedd 2019 a bydd ymlaen tan haf 2021. Mae mynediad yn rhad ac am ddim.

 

Rhyfeloedd Angof | Forgotten Wars

Brymbo: Ffowndris, Ffwrneisi a Ffydd | Oriel 1

Mae’r arddangosfa thema ‘Pobl a Lleoedd’ presennol yn y brif oriel yn Amgueddfa Wrecsam ar hyn o bryd yn amlygu hanes Brymbo.

Mae’r arddangosfa yn seiliedig ar y casgliadau hanes diwydiannol, cymdeithasol a chelf y gofelir amdanynt gan yr amgueddfa, gan gynnwys:

  • Llun olew gan John Wilkinson, sylfaenydd gwreiddiol Gwaith Dur Brymbo
  • Albwm cyfeiriad a lluniau goleuedig a gyflwynwyd gan Mr J H Darby, rheolwr gyfarwyddwr Gwaith Dur Brymbo yn Ebrill 1908 gan y rheolwyr a’r gweithlu
  • Helmed wreiddiol ymladdwr tân Brigâd Dân Brymbo
  • Cragen brin wedi goroesi a wnaed gan yr Ordnans Brenhinol o waith dur Brymbo
  • Offer a ddefnyddiwyd gan Walter Salisbury a’i gydweithwyr yn y gwaith dur
  • Gwaith arian o Gapel Wesleaidd Bethel, Brymbo.

Mae’r arddangosfa hefyd yn rhoi cyfle i ddangos y gwaith celf a cherflun cyn-weithwyr Gwaith Dur Brymbo, Ben Boenisch. Roedd Mr Boenisch, dyn cadarn o Gymdeithas Celf Wrecsam a’r Fro yn y 1970au a’r 1980au yn gweithio fel rheolwr arlwyo ym Mrymbo.   Doedd peryglon achlysurol y Siop Toddi Trydan a’r felin dreigl ddim o’i gymharu â gyrfa Mr Boenisch yn y rhyfel: brwydro’r Wehrmacht yn dilyn ymosodiad yr Almaenwyr a Sofiet o’i gartref, Gwlad Pwyl, yn 1939; gan ddianc ar draws Ewrop i Ffrainc i ddechrau ac yna i Brydain; cyn brwydro gyda’r Canonau Brenhinol yn Burma.

Mae’r cas arddangosfa ‘Pobl a Lleoedd’ wedi’i leoli yng nghanol y brif oriel yn Amgueddfa Wrecsam.

Brymbo: Foundries, Furnaces and Faith | Brymbo: Ffowndris, Ffwrneisi a Ffydd